ความเปนโมฆะของสัญญาจางทนายความ

โดย ▇.▇▇▇▇▇ ▇▇▇▇▇▇▇เสนีย (กันยายน 2556)

การดําเนินคดีความในศาลน้ันโดยทั่วไปเปนเรื่องที่มี▇▇▇▇▇▇▇▇▇▇▇▇ยุงยากและมีหลักกฎหมายที่ เก่ียวของกับวิธีพิจารณาความในชั้นศาลอีกมากมายจึงเปนเรื่องยากที่คูความจะดําเนินกระบวนพิจารณาดวย ตนเอง วิชาชีพทนายความจึงเปนวิชาชีพที่มีความสําคัญเปนอยางยิ่งสําหรับการเปนตัวแทนในการดําเนินคดี โดยผูที่จะประกอบวิชาชีพเปนทนายความตองไดรับการศึกษาอบรมและ▇▇▇ภายใตการควบคุมขององคกร วิชาชีพคือสภาทนายความและเนติบัณฑิตยสภาอีกดวย

อยางไรก็ดีเมื่อวิชาชีพทนายความเปนวิชาชีพที่มีความสําคัญและเรียกไดวาเปนวิชาชีพที่มีลักษณะ ผูกขาด ผูที่เปนทนายความไดรับความคุมครองตามกฎหมายหลายประการ รวมทั้งการหามมิใหผู▇▇▇▇▇▇▇จด ทะเบียนและรับใบอนุญาตใหเปนทนายความวาความในศาล หรือแตงฟอง คําใหการ ฟองอุท▇▇▇ แกอุท▇▇▇ ฟอง▇▇▇▇ แก▇▇▇▇ คํารองหรือคําแถลงอันเกี่ยวแกการพิจารณาคดีในศาลใหแกบุคคลอื่นอยางผู▇▇▇▇▇จดทะเบียน และรับใบอนุญาตใหเปนทนายความ จึงเปนการเปดโอกาสใหผูที่เปนทนายความ▇▇▇▇▇▇เรียกเอาคาตอบแทน ไดมากกวาวิชาชีพอื่น ยิ่งกวานั้นบางกรณีทนายความบางคนก็ถึงกับเขา ไปมีสวนรวมในสวนไดเสียในคดีของตัว ความ ซึ่งอาจกอใหเกิด▇▇▇▇หรืออาจกอใหทนายความดําเนินคดีความเพื่อผลแพชนะแหงคดีจนไมคํานึงถึง ความยุติธรรม

โดยในเรื่องนี้พระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2477 มาตรา 12 (2) ได▇▇▇▇▇▇▇หาม “ทนายความคน ใดเขาเปนทนายความวาตางแกตางโดยวิธีสัญญาแบงเอาสวนจากทรัพย▇▇▇▇▇▇เปนมูลพิพาทอันจะพึงไดแก ลูกความ” แตตอมาเมื่อมีการประกาศใชพระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2528 แทนฉบับเดิมโดยไมมี บทบัญญัติหามเรียกคาวาความในลักษณะดังกลาวอีก อีกทั้งในขอบังคับมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 ก็ ไมไดกําหนดใหเรียกคาวาจางในลักษณะดังกลาวขัดตอมรรยาททนายความเชนกัน จึงมีปญหาวาสัญญาวาจาง ทนายความในลักษณะที่ใหทนายความเขาไปมีสวนไดสวนเสียทางการเงินโดยตรงในผลของคดีที่รับวาความจะ

▇▇▇▇▇▇ใชบังคับไดตามกฎหมายหรือไม

กรณีดังกลาวนี้ไดมีคําพิพากษา▇▇▇▇▇▇▇ 1584/2555 ไดวินิจฉัยในกรณีสัญญาวาจางทนายความที่มี ลักษณะเปนขอตกลงที่ใหทนายความเขาไปมีสวนไดเสียในทางการเงินโดยตรงในผลของคดีที่รับวาความ ไม ตองดวยหลักจริยธรรมทางวิชาชีพของทนายความถือวาเปนสัญญาที่ขัดตอความสงบเรียบรอยและศีลธรรม▇▇▇ ▇▇ของประชาชน แมตามขอบังคับสภาทนายความวาดวยมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 ซึ่งออกตามความใน พระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2528 มาตรา 27 (3) (จ) และมาตรา 51 มิไดกําหนดใหการจางมนายความ โดยวิธีเอาสวนจากทรัพย▇▇▇▇▇▇เปนมูลพิพาทอันจะพึงไดแกลูกความของทนายความ เปนการประพฤติผิด มรรยาททนายความเชนเดียวกับพระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2477 ก็มีผลเพียงวาการทําสัญญาระหวาง

ทนายความและลูกความทํานองนี้ไมเปนการผิดมรรยาททนายความอันเปนมูลใหลงโทษตามพระราชบัญญัติ ทนายความ พ.ศ. 2528 มาตรา 52 เทาน้ัน หามีผลใหขอตกลงระหวางโจทกกับจําเลยทั้งเกาซึ่งขัดตอความ สงบเรียบรอยและศีลธรรม▇▇▇▇▇ของประชาชนกลับมีความสมบูรณไม สัญญาวาจางทนายความระหวางโจทก และจําเลยทั้งเกาจึงเปนโมฆะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา 150

ดังนั้นจึงถือไดวาคําพิพากษา▇▇▇▇ดังกลาวยัง▇▇ยืนยันวาการทําสัญญาวาจางวาความระหวาง ทนายความกับตัวความที่ตกลงกันใหทนายความเขาไปมีสวนไดเสียในผลแหงคดีนั้น แมจะไมตองหามตาม พระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2528 และขอบังคับสภาทนายความวาดวยมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 แตศาลฎีกาไดวินิจฉัยไวอยางชัดแจงวาเปนสัญญาท่ีมีวัตถุประสงคขัดตอความสงบเรียบรอยและศีลธรรม▇▇▇▇▇ ของประชาชนและมีผลเปนโมฆะ